TUILUM IP

Nithlar zawnga din apianga ţhiante’n i in X-ray a mi an tih fo mai tlangval rua ţhauh mai kei ka tan hian aw, tuilum ip, i va hlu tehlul em!! Nipui vanglai pawha rizai telloa mu thei ţhak lo, thlasik ah lek phei; ke hit theih lutuk vanga thiante mutpui duhloh tan chuan a hlu vet vet teh a nia.A ni teh taka, mahnia mut lum zawh bawk si loha, kuah lum tur hmuh zawh bawk si loh chuan tuilum ip hi chhandamtu ţha tak a ni miau a ni. Tuilum ip hi kum lama upa zawk leh damlo te tan chauh hian zuk ţangkai hauh lo a, kei anga ngaina fe fe in awm ve reng ang tih hi ka ring tlat! Khawnge kan in puang ta sa sa, tih tak êmah chuan phai khawlum hnuaiah pawh puan hlap tal ka dap fo ţhin reng a ni. Tuilum ip anga hnial hratlo leh min ti lum zo tur hi a thlaktu hmu tak i maw..?

Tun taka ka chenna hi lum viau mahse kan ţhenawmte banga tuilum ip sen dâng in khai bal mai hian ka lung a ti leng hle mai. Ka ngaihtuahna a hruai kual a hruai kual rauh a; ka lung em tichhe mahsuhse, tuilum ip hmuh tur van tak zia leh engvang nge ni ang tih te min ngaihtuah tir tlat mai! Hmân ti rual zawng kan la ni hauh lo na a, kan hriat ve phak chin mai pawha tuilum ip HIT theih zia te kha aw. Kan khawvel a changkang zelin; hma kan lo sawn duai duai mai zawng a lo ni zel mai. Mahni duh zat ang chiaha inchhung lum lam leh vawh lam vawn theihna khawl( air conditioner) te kan lo nei thei ta zel a, a ţangkai na lamah chuan a va ţha tehlul em.

Kan lirthei ah te lah chuan chung khawlte chu a vuah theih zel lehnghal a, pawn lam boruak kha lo lum viau pawh nise, thlan sa miahlo in; hmai mawm miah bawk lo in kan tawlh ta zel zel mai! Tunlaia tuilum ip lo la lunglen pui ve tumhrang pawh hi a mak ti duh tan chuan a mak viau ta ve ang le. Mahse tuilum ip thlakna tur hi ka la van riau mai ka ti! Ka neih zawh loh vang te pawh a ni bawk na a, phun châng nei lo a, a ţhianga han zâlpui tur lam tlakchham vang te pawh a ni ta ve ang. Engpawh nise, chu tuilum ip ral mek chuan kan khawvel lum tak zia hi min ngaihtuah tir tlat mai.

“Global warming”, ti a tlak duah ka tum lo, a hriat pawh ka hre zau hran lo, mahse a kum telin kan tawng chho zel a, khaw lum thu kan in hrilh sek mai zawng a nih hi. Mahni humhalh theih tawkte lo humhalh ve a, ngaw leh thing te pawh ngaihhlut kan zir zel erawh a ţul a ni. Kumtin maia, LO tur atana vah chin bak kâng fo mai te hian a nghawng pawizia leh ro kan chan hnem zia hi Kâ pawh hian i in hrilh tam thei i la a va ţha em. Tuilum ip hi a ţhing tawh viau a ni thei e, mahse tuilum ip lam reng theihnghilh ţhak khawpa kan khua a lum chuan kan ram humhalh turin kan changkang tawk lo tih a lang tel ve thei tlat lo’ng maw?? Tlangthar chuana, LO neih dan thlakthlengna nei thei rih lo mahila, a ţullo thlenga tih kan erawh tih reh dan ngaihtuah te hi a hun tawhin a lang.

Duhthusam ramah zawng kan cheng thei hauh lo, kan duhthusam pawh a in ang seng hek lo ang, mahse a tawk a fang, a awm a mawi chinah; kan chenna a lo ram mai lohnan tih tur zawng kan nei a ni. Beng sika ngaihtuah peih tan phei chuan sawi tur a va tam dawn tehlul em! Keizawng, tuilum ip avanga lungleng, rawn thai rang mai ka ni. Hei te mai hian kan ngaihtuahna vawikhat tal min sen tir a nih ngai chuan; a thlaktu ka hmuh hma zawng, ka tuilim ip hi duhten ka lo pawm theih phah dawn zu nia.

Thinlung Damnan

Hrilh hai taka chhuak chungin....a mittui a hru fap fap a. Nunkhawnawmna ber tliak ta hnawp mai chuan a thinlung a fan zo a ni. In tih PA har a ti hle mai,....a mittui a dang zo thlawtlo a ni. A zirna run belhlai, parvul liai luaia a hmuh thin ngei pawh chu a chuai zo ta. A thu dawnna chu a thianpa mah nise a haw rum rum hiala, a bengin a a thu dawn chu dawt a nih mial te a beisei zuau zuau a,...a hun tawn mek chu mumang mai ni a, thangharh leh mai tur te'n a inring rum rum a. Mahse a ngaihtuah chian poh leh a thil tawn tak zia chu a chiang tawlh tawlh mai si.

A beiseina leh suangtuahna duhthusamte chuan mitkhap kar lovah mual a liam ta! Mi tam takin an tawrh thin, tawh mek leh tawh tur tho a tawng a ni tih chu a hai lo, mahse mahni chunga a tlak meuh chuan a fan nat zia chu a chiang ngei mai. Mi te a lo hnem ve thin te chu a ngaihtuahin a zak rum rum a,....tunah lah amah hnemtu awmchhunte ngei pawh.....a tawrh natzia an hriatthiam pui loh vang a ni tiin a ngaihtuah mek bawk si! Eng duhsakna tawngkam mah a bengah a lut thei lo a.....eng chaw tui mah a ka ah a tui bawk hek lo. A hmangaih, a rinna zawng zawng a nghahna, zah pawh dawn lova...a hmangaihi a duh em avanga a nu hnenah hial nupuia neih a duh zia a lo thlen tawh, kum te zawng mual a liam zung zung mai e ti a, kum sarih pawh rei ti phalloa, tan pa ar eka hmakhua a sual chhan chuan a tuang chhah lam a chhawn ta si!

A ngaihtuahna kal thui lo se a duha, mahse a dang zo si lo....mutmu tuah har a tiin leng hnawt ar khuan nawn meuh lai pawhin a la hui dawn chauh a ni si. Thinlung kehsawm natzia hi mahnin tawrh loh chuan hriatthiam ngai a ni love te a ti neuh neuh a. A suangtuahna rama chhungpui dina, duhber nena dam chhung tawite thawnthu tih tawp a lo duh thin...duhthusam.....bo thei ngailo a a rin thin chu.....a tawp ta.

Khuareiin a hnem beisei lo mahse,......khuanu ruat, hun leh kum in her chuan a tan hlimni a la her chhuahpui ve mial takin tiin.....mittui in a bual chiai.... a chhingmit chuan hma lam chu a thlir ruau ruau a. Hmangaihtu rinawm reng a ni e tiin ro tin reltu khuanu hnenah a tlu lut ngawt ta. Thinlung hliamtu nih loh ngawt hi thinlung hliam tawn lohna a ni lo.....mahse Thinlung Damnan, tu hrai leng mah ka vel ve lo'ng tiin a thinlung kehsawm tawh hnu chuan chhia a chham fan a.